Wandelroute Hedel

Bord 1: Blankensteijn

Startpunt
Locatie: Omgeving viaduct, ter hoogte van kruising Maasdijk en Oude Rijksweg.

De foto werd gemaakt in 2017 vanaf het viaduct van de Oude Rijksweg (de vroegere A2). Het geeft een mooi beeld van de toegang van het dorp Hedel.

Via de straat Blankensteijn rij je het dorp in. Op de foto ligt aan de linkerzijde van de Blankensteijn een secundaire weg. Vroeger stonden er veel bomen en perken vol met bloemen. In de volksmond werd Hedel dan ook de ‘Keukenhof’ van de Bommelerwaard genoemd. Vooraan links staat het oude watergemaaltje gebouwd in 1937. Het is een blikvanger als je het dorp binnenkomt.

Anno 2024 is er veel veranderd. De bloemperken zijn nagenoeg verdwenen en hebben plaats gemaakt voor bestrating en parkeervakken. Aan de rechterzijde van de Blankensteijn worden appartementen gebouwd. De oude bebouwing is verdwenen.

Bouw appartementen Blankensteijn Hedel - De Kernen (Deze link gaat naar een externe website)

Bord 2: Historisch Museum Hedel

Locatie: Voorstraat 2

Het gebouw waar nu het Historisch Museum Hedel is gevestigd werd in 1882 gebouwd. De eerste steen van het toenmalige gemeentehuis werd geplaatst door burgemeester J.P.A Uitenhage de Mist.

Van 1882 tot 1968 werd het gebouw gebruikt als het gemeentehuis van Hedel en politiebureau. Tijdens de Tweede Wereldoorlog lag Hedel in de frontlinie. Ruim 80% van de gebouwen in Hedel, waaronder het gemeentehuis, raakte zwaar beschadigd. In 1948 bezocht de toenmalige Koningin Juliana het zwaar getroffen dorp en sprak zij vanaf het bordes van het gemeentehuis de bevolking toe.

Sinds 1982 is in dit pand het Historisch Museum Hedel gevestigd. Een bezoek aan het museum is de moeite waard. Je ziet en hoort hier de rijke geschiedenis van het dorp, van begin van de jaartelling tot heden. Romeinen, ridders, de heren van het kasteel van Hedel en de bijzondere Hedelse muntstempels uit de middeleeuwen komen aan bod. Maar ook voor de Spaanse, Franse en Duitse bezetting is plek in het museum. En bijzonder: de collectie landbouwwerktuigen en gereedschappen, bijvoorbeeld een ‘Hedels wagentje’ uit 1913. Het pand is momenteel in het bezit van Stichting Hedels Historie.

Deze foto is gemaakt in 2003.

Historisch Museum Hedel (Deze link gaat naar een externe website)

Bord 3: Gemeentehuis Hedel met Carillon

Locatie: Omgeving Voorstraat

In 1968 werd aan de Voorstraat in Hedel, ter hoogte van de kruising Korenstraat, een nieuw pand gebouwd. Dit gebouw met daarin een Burgerbescherming kelder was tot 1999 het gemeentehuis van Hedel. De kelder kon gebruikt worden bij calamiteiten.

Op het voorplein stond een carillon met daarop het gemeentewapen van Hedel: een goudkleurig schild met 3 azuurkleurige halve manen. Het behoorde toe aan Otto van de Lecke van Polanen die het kasteel in Hedel in 1378 in zijn bezit kreeg. In 1832 werd het wapen vastgesteld door de Hoge Raad van Adel en toegekend aan de toenmalige gemeente Hedel.

Deze foto is gemaakt in 2001.

Op 1 januari 1999 werd Hedel samengevoegd met gemeenten (oud) Maasdriel, Heerewaarden, Rossum en Ammerzoden tot de nieuwe gemeente Maasdriel. Het gemeentehuis staat sindsdien in Kerkdriel. In 2024 bestaat gemeente Maasdriel 25 jaar.

In 2003 werd het voormalig gemeentehuis in Hedel afgebroken om plaats te maken voor appartementen en winkels. Ook het carillon werd verplaatst. Deze kreeg in 2017 een plekje in het hart van het dorp: aan de overzijde van de straat op het winkelplein.

De geschiedenis van Maasdriel (Deze link gaat naar een externe website)

Bord 4: Slag bij Hedel

Locatie: Hoek Kon. Wilhelminastraat en Voorstraat

Eind april 1945 – in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog - kreeg de Prinses Irene Brigade opdracht van de Britten om de Waalbrug bij Zaltbommel te veroveren. Bij de uitvoering van deze belangrijke missie kwamen soldaten van de Prinses Irene Brigade in Hedel tegenover de Duitsers te staan. Tijdens gevechten op 23 en 25 april sneuvelden in totaal 12 brigadisten. Achteraf bleek de ’Slag bij Hedel’ de laatste slag op Nederlandse bodem.

In het plantsoen op de kruising Voorstraat -Koningin Wilhelminastraat staan twee gedenkmonumenten. Het monument met de drie vrouwenfiguren herdenkt alle tijdens de Tweede Wereldoorlog door oorlogsgeweld omgekomen burgers in de Bommelerwaard. In de muur rondom het monument zijn de wapens van alle toenmalige gemeenten in de Bommelerwaard ingemetseld.

Het andere monument, op de foto, gedenkt de 12 gesneuvelde militairen van de Prinses Irene Brigade. Bijzonder aan dit monument is de ingemetselde grenspaal (replica) van de landingsplaats langs de Maas, waar de brigadisten op 24 april 1945 aan wal kwamen.

Wil je meer weten over de brigade? Bij de Prinses Irene Brigade-brug staat een informatiebord over de Slag bij Hedel. In de Hedelse wijk De Groene Akkers zijn een aantal straten vernoemd naar gesneuvelde brigadisten. Bij de speeltuin in de P. Ligtvoetstraat staat een informatiebord waarop je meer leest over deze dappere mannen.

Hedel - Prinses Irene Brigade (Deze link gaat naar een externe website)

Bord 5: Hondsneststraat

Locatie: Kruising Hondsneststraat, Molendijk en Maasdijk

De Hondsneststraat is één van oudste straten van Hedel. Het is niet bekend waarom deze naam aan de straat werd gegeven.

De foto is in 2003 gemaakt vanaf het kruispunt Maasdijk-Molendijk-Hondsneststraat. Op de foto zie je een voormalige boerderij met daarnaast een kleiner pand. Dit pandje werd van 1947 tot en met 1991 gebruikt als kerkgebouw van de Gereformeerde Gemeente in Nederland. Nu is het een woonhuis.

Aan de overkant van de boerderij staat tegenwoordig een opvallende en bijzondere ecowoning. De onderlaag van deze woning bestaat uit robuuste dijkstenen. De open bovenlaag verwijst naar de schuren die gebruikt werden bij steenfabrieken om stenen te drogen.

Bord 6: Dorpshuis Gelre’s End

Locatie: Omgeving Molendijk 1

Het dorpshuis ‘Gelre’s End’ ligt zo goed als aan de Maas, de natuurlijke grens tussen Gelderland en Noord-Brabant. Het eerdere dorpshuis stond midden in het dorp achter het Historisch Museum Hedel. Dit gebouw werd echter te klein, daarom werd in 1985 een groter dorpshuis gebouwd aan de Molendijk (foto is gemaakt in 2000).

Het dorpshuis is een multifunctioneel gebouw. De apotheek en huisartsen zijn er gevestigd, maar ook verschillende verengingen en Adviesplein Maasdriel maken gebruik van het gebouw. Regelmatig vinden hier evenementen plaats, zoals de viering van carnaval en de nacht van Hèl tijdens de jaarlijkse Paardenmarkt in november.

Van 1864 tot 1937 was een schipbrug de verbinding tussen Gelderland en Noord-Brabant. Deze lag in het verlengde van de Molenstraat en de Molendijk. Op 22 december 1937 werd de schipbrug vervangen door een verkeersbrug die in de Tweede Wereldoorlog werd verwoest. Op 20 juli 1945 werd een tijdelijke schipbrug neergelegd die in januari 1948 werd vervangen door de huidige - tot voor kort naamloze - brug, die in de volksmond de Hedelse brug werd genoemd. Op 16 februari 2022 werd de brug gedoopt tot Prinses Irene Brigade-brug, een postuum eerbetoon aan de brigadisten die in april 1945 bij de Slag bij Hedel betrokken waren.

Dorpshuis Gelre's End (Deze link gaat naar een externe website)
Adviesplein Maasdriel (Deze link gaat naar een externe website)